Eerbied voor de H. Communie

Mijn God, ik geloof, ik aanbid, ik hoop en ik bemin U. 

Ik vraag U vergiffenis voor hen 

die niet geloven, die niet aanbidden, die niet hopen en U niet beminnen.

De Vastentijd is een gelegenheid om ons even te bezinnen over de wijze waarop wij de H. Communie ontvangen tijdens de Mis.

Uit het Compendium van de Catechismus van de Katholieke Kerk:

282. Hoe is Jezus in de Eucharistie tegenwoordig?
Jezus Christus is in de Eucharistie op een unieke en onvergelijkelijke wijze tegenwoordig. Hij is immers tegenwoordig op een waarachtige, werkelijke en substantiële wijze: met zijn Lichaam en zijn Bloed, met zijn Ziel en zijn Godheid. In haar is dus op sacramentele wijze, dat wil zeggen onder de gedaanten van brood en wijn, de hele Christus tegenwoordig: God en mens.

283. Wat betekent transsubstantiatie?
Transsubstantiatie betekent de verandering van de hele substantie van het brood in de substantie van het Lichaam van Christus en van de hele substantie van de wijn in de substantie van zijn Bloed. Deze verandering voltrekt zich in het eucharistisch gebed door de werkdadige kracht van het woord van Christus en van het handelen van de heilige Geest. Toch blijven de zintuiglijk waarneembare kenmerken van brood en wijn, de zogenaamde “eucharistische gedaanten”, onveranderd.

291. Wat is vereist om de heilige Communie te kunnen ontvangen?
Om de heilige Communie te kunnen ontvangen, moet men ten volle ingelijfd zijn in de katholieke Kerk en in staat van genade zijn, dat wil zeggen zonder zich van een doodzonde bewust te zijn. Hij die er zich van bewust is een zware zonde te hebben begaan, moet het Sacrament van de Verzoening ontvangen alvorens tot de communie te naderen. Van belang zijn ook de geest van inkeer en gebed, het onderhouden van het door de Kerk voorgeschreven vasten (ten minste één uur voor de Communie niets eten of drinken, uitgezonderd water, red.), en de lichaamshouding (gebaren, kleding), ten teken van eerbied voor Christus.

292. Wat zijn de vruchten van de heilige Communie?
De heilige Communie doet onze vereniging met Christus en zijn Kerk groeien, bewaart en vernieuwt het genadeleven dat in het Doopsel en in het Vormsel werd ontvangen, en doet ons groeien in de liefde tot de naaste. Doordat zij ons sterkt in de liefde, wist het de dagelijkse zonden uit en behoedt ons in de toekomst voor de doodzonden.

Paus Benedictus XVI heeft vanaf 2008 ervoor gezorgd dat tijdens Missen met de paus de Communie enkel nog op de tong en - indien mogelijk - geknield ontvangen wordt. Hiermee beklemtoonde de paus dat dit de gewone manier is om als katholiek de Communie te ontvangen. In de gewone vorm van de Romeinse ritus ('nieuwe Mis') is het ontvangen van de Communie op de hand sinds 1969 door de meeste bisschoppenconferenties weliswaar toegelaten (*). Hiermee werd wat een 'liturgisch misbruik' was gelegaliseerd en ondertussen is het in veel kerken de gewone vorm van Communiceren geworden. EH Gero Weishaupt becommentarieert de gevolgen van de handcommunie als volgt: 

"Zoveel jaar na de invoering van de handcommunie kan men nuchter de balans opmaken: De handcommunie heeft noch de eerbied van de gelovigen verdiept noch het begrip voor de eucharistie, met name de werkelijke tegenwoordigheid van Christus onder de gedaante van de hostie, bevorderd. Het tegendeel is eerder het geval. Velen beschouwen en behandelen de heilige hostie als een stuk brood. Het gevolg is een oneerbiedige omgang met de heilige communie: Mensen stoppen de heilige hostie bv. in hun zak of gooien ze op de grond. Niet alleen in de Sint Pieter in Rome kan men observeren hoe gelovigen de heilige hostie als “souvenir” meenemen. De handcommunie heeft het geloof van de Kerk omtrent het heilig sacrament van de Eucharistie verduisterd, tot schade van de geloofsgemeenschap."

Laten wij als gelovigen tijdens deze Vastentijd het voornemen maken om onze eerbied voor de H. Communie ook uiterlijk beter tot uiting te brengen door bv. vanaf nu steeds op de gewone wijze ter Communie te gaan. Een mooi boekje ter meditatie is 'Het is de Heer' van Mgr. Schneider, uitgegeven bij De Boog (3,75 euro).

(*) Dit indult is niet van toepassing op vieringen volgens de buitengewone vorm van de Romeinse ritus ('Tridentijnse Mis'). Het is een priester dus niet toegelaten om in zo'n Mis de Communie op de hand uit te reiken (bron).